Przestrzeń faktycznie publiczna

DOBRO WSPÓLNE
Koszalin – drugie co do wielkości miasto na Pomorzu Zachodnim (ponad 110 tys. ludzi) przystąpiło do  partnerskiego projektu razem z wsią Malechowo  (6,5 tys mieszkańców). Tylko pozornie dzieliły ich różne pragnienia i cele. Żyją blisko siebie, w odległości 20 km. I wspólnie cierpią na chaos i pstrokaciznę przestrzeni publicznej. Ale teraz – wspólnie uczą się jak zmieniać na lepsze drogi, ulice, place.

Koszalin trudno nazwać ładnym miastem. Dominuje niska zabudowa, szare budynki oblepione reklamami. Przez środek miasta ulicą Zwycięstwa płynie hałaśliwa rzeka samochodów. Rynek wypełniają stoiska z tanimi towarami. Honoru średniowiecznej tradycji Koszalina broni piękna katedra z masywną wieżą. Ale nawet to nie zachęca do spacerów po śródmieściu. Zaś Malechowo cierpi na wielką bolączkę małych miejscowości w Polsce – natężenie ruchu samochodowego ma niewiele wspólnego z atmosferą wsi. (Biegnie tam międzynarodowa trasa E28). Czy można przywiązać się do takich miejsc, wychodzić z domu i szukać kontaktów z innymi?

GRUPA INICJATYWNA
Odpowiedź wydaje się prosta – trzeba coś zmienić. Ale jak tego dokonać? – Grupie z pewnością łatwiej zabrać się do dzieła. Szczególnie, że liderzy przyszłego partnerstwa znali się z innych programów PAFW. Impuls wyszedł od Fundacji Nauka dla Środowiska, odciskającej wyraźne pozytywne ślady w Koszalinie. Jej liderzy i pani Alicja Rogala, dyrektor Fundacji „Odnowa Wsi” w Malechowie, podkreślali zawsze łączące ich więzi. Znali się i inspirowali w działaniach wokół dobra wspólnego. Godne podkreślenia jest, że kierowali się zaufaniem do mieszkańców, a celem działania było podjęcie z nimi dialogu. Podczas warsztatu inaugurującego działania partnerskie okazało się, że ludzie odnaleźli wspólny cel – chęć wykreowania przyjaznego otoczenia i możliwości współdecydowania o nim. Czyli autorskiego kształtowania najbliższej im przestrzeni.

DZIAŁANIA
Co zadziało się dalej? W Malechowie zamiast śmietnika powstał nowy plac zabaw dla dzieci. Przeprowadzona na próbę akcja „Tak na Deptak” zakończyła się powodzeniem –  dwa pasy ulicy Zwycięstwa w Koszalinie zamknięto dla samochodów, a na pozostałych stanęły znaki z ograniczeniem prędkości do 30 km/h. Tak zorganizowany deptak nie spowodował korków w centrum. A zredukowany hałas silników dał wytchnienie w pracy także urzędnikom Ratusza. To zaś skłoniło prezydenta miasta do uruchomienia deptaka na lato. W Koszalinie i Malechowie mieszkańcy współpracowali przy „eventach fotograficznych”, jako inspiracji do dalszych zmian przestrzeni publicznej. Powstała wędrująca wystawa prac. Ponadto w obu gminach stanęły stworzone według pomysłów mieszkańców meble miejskie. To zaskakujące designem, przeskalowane ławki i siedziska, dzięki którym mieszkańcy i turyści odkrywają na nowo przestrzeń publiczną.

REZULTATY
Pozytywne wibracje społeczne wychodzące od „Przestrzeni Faktycznie Publicznej” doprowadziły też do „Zielonej Galerii”. Eksponatami stały się drzewka stylizowane na bonzai. Ozdobne donice stanęły na Rynku Staromiejskim w Koszalinie. Do akcji „Mecenasi Przyjaznej Przestrzeni” zaproszono przedsiębiorców, mieszkańców. A zakup dwumetrowych drzewek wspierał fundusz na rzecz przyjaznej przestrzeni. Stowarzyszenie na rzecz Dzieci Malechowa „Jelonek” i „Warsztat Koszalin” (Stowarzyszenie Upiększania Miasta) to kolejne lokalne marki społeczne powstałe na tej fali. Cel wszystkich pozostaje ten sam – poprawa jakości przestrzeni publicznej. Istotną cechą ich działań jest świadomość wpływu mieszkańców na okolicę. Podejmują zbiorowe decyzje, aby już indywidualnie cieszyć się spacerem w swej okolicy.